Aan de grens van de VS met Mexico wordt weinig verwacht van Bidens asielquotum: ‘Smokkelaars zullen meer risico’s nemen’ (2024)

Raul Ortiz heeft vriendelijke donkere ogen en de frons van iemand die buiten leeft en veel tegen de zon inkijkt. Sinds hij vorig jaar met pensioen ging als de hoogste baas van de Amerikaanse grenspolitie staart hij vooral over het water van de Golf van Mexico. Vissen is zijn grote hobby. Vandaag tuurt hij over de Rio Grande, de rivier die Texas scheidt van Mexico, en wijst hij naar een uitkijktoren aan de overkant. „Wij houden hen in de gaten, zij houden ons in de gaten.”

Aan de Amerikaanse kant staan permanent zijn oud-collega’s van de grensbewaking gestationeerd, die Ortiz nog steeds chief noemen. Aan de Mexicaanse kant, zegt hij, maken criminele kartels die drugs en mensen smokkelen de dienst uit. Tussen hen in oogt de Rio Grande – hier zo’n honderd meter breed – kalm en makkelijk doorwaadbaar. „Maar de onderstroom is verraderlijk”, zegt Ortiz. Hij heeft in zijn ruim dertig jaar dienst vluchtelingen, hun kinderen en grenswachten die hen probeerden te redden in deze rivier zien verdrinken.

Ortiz wil het onder linkse landgenoten bestaande beeld rechtzetten dat grensagenten racisten zijn die migranten onmenselijk behandelen. Hij wil evengoed de fantasie van rechtse Amerikanen ontkrachten dat deze landsgrens van ruim drieduizend kilometer volledig af te sluiten is. Hij windt zich op over „de politieke onzinnigheid” van zowel Republikeinen als Democraten die de grensproblematiek meer zien als een conflict om stemmen mee te trekken dan een kwestie die om een gezamenlijke aanpak vraagt. Donald Trumps onvoltooide muur was wat hem betreft „geldverspilling”. Joe Biden was tot de volgende verkiezingen in beeld kwamen „volstrekt onverschillig”.

Beelden van chaos

Kiezers in het hele land winden zich op over migratie, gevoed door hoge aantallen asielzoekers, beelden van chaos aan de zuidgrens en de gevolgen van de import van de drug fentanyl. Volgens presidentskandidaat Trump „vergiftigen immigranten het bloed van ons land”.

Twee weken geleden besloot president Biden per decreet het aantal grensoverstekers te maximeren. Het is zeer de vraag of het juridisch mag en kan dat, zodra de daglimiet van 2.500 wordt overschreden, mensen meteen worden teruggezet naar Mexico.

Ortiz voorziet dat de situatie voor migranten én de grenspolitie gevaarlijker wordt, zeker omdat het strengere beleid niet gepaard gaat met extra geld voor handhaving. „Nu lopen veel mensen die binnenkomen het liefst zo snel mogelijk in de armen van de autoriteiten, omdat ze dan asiel kunnen aanvragen en in afwachting in het land kunnen blijven”, reageert Ortiz na de afkondiging van het decreet per telefoon. „Als daar een plafond voor geldt, zullen ze ons willen omzeilen. Dat betekent dat smokkelaars meer risico’s gaan nemen.”

Voor mensen die vlakbij Mexico wonen en werken is immigratie meer dan een verkiezingsthema. Zij zien Midden- en Zuid-Amerikanen, maar ook Afrikanen en Aziaten voorbijtrekken. Al hebben Texanen daar niet allemaal last van.

Op de plek aan de Rio Grande waar Ortiz naar de Mexicaanse wachttoren wijst, staan honderden stacaravans van noordelijke pensionado’s die een groot deel van het jaar in Texas doorbrengen. Cathy Sutton beheert dit park, dat onder het presidentschap van Trump bijna zeventig plekken moest opofferen voor diens halfslachtige grensmuur. Het terrein behield zijn plek aan het water, maar is met een metalen hek afgesloten van de openbare weg bij het plaatsje Mission. Al staat dat hek vrijwel altijd open. De stukjes ‘muur’ die hier zijn neergezet ogen als een gehavend gebit, waarvan een paar tanden fier overeind staan, maar de meeste kiezen getrokken zijn.

Geblaf van honden

„Met de grenspolitie hier is het ontzettend veilig”, zegt Sutton. „Af en toe belt mijn moeder uit Florida licht hysterisch op dat ze op Fox heeft gezien dat er hordes mensen de grens over komen. Dan moet ik haar altijd vertellen dat ik het niet gemerkt heb.”

April Sartin, die een paar kilometer verder oostwaarts met haar gezin in een bungalow woont, hoort ze wel ’s nachts door haar tuin sluipen. Ze vreest de migranten niet, maar ligt wel wakker van het geblaf van haar honden. „Ik zou willen dat er geen grenzen waren en mensen op een normale manier hier naartoe konden komen om te werken.” Sartins eigen man, uit Mexico, was twintig jaar illegaal in de VS totdat zij met hem trouwde. „Ik heb hem gered” van de dreiging van deportatie.

Ik zou willen dat mensen hier op een normale manier naartoe konden komen om te werken

Sinds een piek van tienduizend mensen per dag die afgelopen december de grens over kwamen, is het in het voorjaar betrekkelijk rustig in het zuiden van Texas. Volgens Democraten – en Raul Ortiz – komt dat doordat Biden eind vorig jaar afspraken met Mexico heeft gemaakt dat minder migranten de VS kunnen bereiken. Volgens Republikeinen omdat de Texaanse gouverneur Greg Abbott een (klein) stukje van de grensbewaking heeft overgenomen en zelf dreigt mensen uit te zetten.

Handhaving in eigen hand

Weinig migranten blijven hangen in de grensregio rond McAllen, een ongezellige stad van aaneengeregen winkel- en distributiecentra. De werkloosheid is hier betrekkelijk hoog en de aanwezigheid van de grenswachten, Texaanse troepen, legerreservisten, lokale sheriffs en politie, maakt het vrijwel onmogelijk om zonder de juiste papieren te verblijven, zeggen advocaten, journalisten en hulpverleners.

Asielzoekers kunnen – net als in Europa – jarenlang in procedures zitten en mogen niet onmiddellijk werken, maar ze worden hier niet in centra opgevangen. Migranten die liever onder de radar blijven, omdat ze uit landen komen waarvoor asiel kansloos is of die eerder zijn uitgezet, sluipen liever door. In steden als Houston, San Antonio, Dallas en in de arbeidsintensieve landbouw verder noordwaarts is makkelijk illegaal werk te vinden.

Maar, daarvoor moeten zij eerst het platteland van Zuid-Texas doorkruisen, waar ook controleposten staan. Om die te omzeilen lopen migranten over ranches als die van dierenarts Mike Vickers. Hij en andere grootgrondbezitters hebben de handhaving in eigen hand genomen.

„Een militie?”, zegt Vickers met een vilten, beige cowboyhoed en een grijns. „Zo noemen we onszelf liever niet ... maar we zijn het natuurlijk wel.” Op zijn ranch in Falfurrias, 125 kilometer van de grens, toont hij het clubhuis dat hij heeft ingericht voor zijn Texas Border Volunteers. Een paar keer per jaar komen er tientallen vrijwilligers, vooral veteranen, vanuit het hele land samen om patrouilles uit te voeren op deze en andere veeboerderijen in de omgeving. Nu zij er niet zijn, rijdt Vickers alleen over zijn land en dat van zijn buren, die bijna allemaal naar steden ver weg zijn getrokken.

Semi-automatisch geweer

Voordat de verzengende zomer in Texas begint, is het hier schitterend en groen. Vlinders vliegen door Vickers’ boomgaard. Zodra het gaat schemeren, komen de koeien en wilde zwijnen uit de schaduw van de struiken tevoorschijn.

Tussen bestuurdersstoel en die van de bijrijder ligt een semi-automatisch geweer en munitie. Op zijn lichaam draagt Vickers nog een pistool. „Mijn vrouw loopt ook nooit zonder. Te gevaarlijk. Die bendes zijn ook bewapend. We hebben geluk gehad dat er nog nooit iemand gewond is geraakt – een smokkelaar of een van ons.”

Wel kost illegale migratie velen het leven. Vickers en zijn vrijwilligers vinden in het grote gebied dat ze uitkammen regelmatig doden. De meeste jaren tientallen verdwaalde en uitgedroogde migranten. Voor 2024 staat de teller al op 267. Enkele met duidelijke sporen van geweld. Vickers laat vreselijke foto’s zien van iemand die met een spijkerbroek aan een boom was geknoopt en van een man wiens ogen door vogels waren uitgepikt.

Ik vrees dat mijn kleinkinderen niet meer opgroeien in een land van honkbal, appeltaart en Amerikaanse waarden

De rancher heeft best begrip voor mensen die vanuit Latijns-Amerika naar de VS komen voor een beter leven en wat zij doorstaan. Maar hij windt zich op over de schade die zij aanrichten aan zijn bezit en over de „criminelen en terroristen” die hen smokkelen.

Vooral verafschuwt hij de Democraten, die hij verdenkt van een weinig coherent complot om in samenwerking met China de Amerikaanse bevolking te verdunnen en vervangen met migranten die links zullen stemmen. „Zodat ze verkiezingen kunnen blijven stelen”, zegt hij, verwijzend naar een andere samenzweringstheorie dat de verkiezingen van 2020 gestolen zouden zijn. Bidens decreet vindt hij „een rookgordijn voor zijn wanbeleid”.

Geen omvolking, maar ontvolking

Texas kent een turbulente geschiedenis van zelfverdediging en een separatistische onderstroom die weinig op heeft met het gezag in Washington. Mede omdat het zich erdoor genegeerd voelt. In dunbevolkt gebied zijn ook de lokale autoriteiten onderbezet.

De laatste jaren droogde de olie hier op en trokken jongeren weg. Vickers heeft zijn buren zien verhuizen, het ziekenhuis zien sluiten en de waarde van zijn grond zien dalen. Geen ‘omvolking’, maar ontvolking. Terwijl volgens hem immigranten die de Amerikaanse cultuur veranderen wél door de staat geholpen worden. „Ik vrees dat mijn kleinkinderen niet meer opgroeien in een land van honkbal, appeltaart en Amerikaanse waarden”, zegt hij.

Raul Ortiz merkt juist dat de waarden door antimigratieretoriek veranderen. Zijn familie kwam vier generaties voor hem van Mexico naar de Verenigde Staten en integreerde volledig. Hij leerde pas goed Spaans toen hij bij de grenswacht ging, trouwde een witte vrouw en kreeg twee kinderen. „Mijn dochter oogt het meest hispanic en zij heeft frustrerend vaak met racisme te maken. Dát is onze huidige samenleving.”